Pijn hebben, verdriet voelen: het maakt je onzeker. Hoe kan je dan snakken naar een blijk van meeleven. Geen mogelijke verklaring of oplossing om eruit te komen, maar erkenning voor hoe jij het beleeft.

De knobbel in mijn lies was duidelijk voelbaar. Tenminste, als je wist hoe je moest voelen. En dat wist ik, m’n internist (nog) niet. Zoals hij het dan ook beoordeelde, was het niet iets bijzonders. Het was niet opnieuw kanker. De pijn die ik had, met als gevolg onzekerheid, kon hij echter maar even wegnemen. Een paar uur na het bezoek aan hem was mijn overtuiging er weer. De knobbel, de pijn die het gaf, was wel ernstig. Een klein halfjaar later moest mijn internist, op grond van vervolg onderzoek na mijn aandringen, erkennen: opnieuw heb je kanker.

Aanhoudende ernstige vermoeidheid na de behandelingen voor kanker brak mijn kracht. Rusten, fysiotherapie of wat dan ook gaf geen verbetering van mijn conditie. Goed bedoelde adviezen, ook van professionals, maakten mij mismoedig. Zelf begreep ik het ook niet. Ik vond het moeilijk te erkennen dat het niet lukte. Bedrijfsartsen, internisten en leidinggevenden, niemand kon mij erkenning geven. Feitelijk was het alleen aan de gevolgen meetbaar, maar bleef de oorzaak onduidelijk. Uiteindelijk kostte het mij meerdere keren mijn baan. Juist bij ‘christelijke’ werkgevers vond ik geen barmhartigheid en/of erkenning van het gebroken zijn in mijn kracht. De uiteindelijke genoegdoening in vorm krijgen van ‘financieel waar je recht op hebt’ gaf geen voldoening. Hoe anders bij mijn eerste ‘onchristelijke’ werkgever, daar waar ik werkte toen ik 1e keer kanker kreeg. Zij namen mij opnieuw in dienst terwijl zij wisten, wisten dat ik ‘gebroken in mijn kracht was gebleven’.

Erkenning is meer dan erkent worden in jouw eigen vermoeden of gelijk. Erkend worden in wie je bent (geworden) en de weg die jij hebt afgelegd in lijden of meelijden in overlijden van je geliefde. Erkenning geven is erkenning ontvangen. Zonder oordeel in dialoog gaan, erkenning geven in waar de ander staat en woorden geven aan iemands lijden. Omdat jij hem of haar in het leven verstaat.

Hoe kon Jezus de ander erkenning geven in wat de ander van harte bezig hield. ‘Meester, waar woont u?’ vroegen de eerste discipelen. ‘Kom en zie’, antwoordde Jezus. Jezus zat ook aan de maaltijd in het tolhuis van Levi, en ook vele tollenaren en zondaren. Gemeenschap met en erkenning van de mens in zijn nood. ‘Geef Mij te drinken’, vroeg Jezus de samaritaanse vrouw bij de waterput. Gemeenschap, hoewel Hij een Jood was, in de erkenning dat zij Hem water kan geven. Daarop ontving zij zoveel meer van Jezus: levend water en de Geest die van Hem uitgaat.

Erkennen van elkaar door in dialoog te gaan. Niet door te delen wat wij menen (Ik en het – Martin Buber), maar in de relatie te staan (Ik en Gij). Hoe groot het lijden ook is en blijft. Dan alleen ontmoeten wij elkaar, echt!

Henk-Jan Koetsier