verlies – Winst uit verlies

“Onvergetelijk is het jongerenweekend waar ik aan deel heb genomen. Waardevol om zelf te kunnen delen, maar ook te ontvangen van wat anderen als verlies en Winst hebben ervaren rond kanker“

_Thema:
Verlies geeft verandering

Aan de hand van dit thema maken we kennis met elkaar, doen we de Bijbelstudie en werken we de creatieve opdracht uit.

Voor wie?
Heb jij kanker of ben je daarvan hersteld? Heeft iemand uit jouw gezin kanker of gehad? Heb jij je vader, je moeder of je broer/zus verloren door kanker? En ben jij jong-volwassen (ongeveer 18 < 35 jaar)? Dan ben je van harte welkom!

Wat mag je verwachten?
Contact met jongeren die hetzelfde meemaken of hebben meegemaakt. Samen luisteren naar wat Gods Woord ons te zeggen heeft. We leren elkaar kennen. Onderzoeken wat de Bijbel ons wil leren rondom het thema. En we werken het thema creatief uit voor een tastbare herinnering. Verder veel ruimte voor het ontmoeten van elkaar. Lees meer in de verhalen van die jou voor gingen!

Of ga direct naar terugblik laatste weekend

Wie is de leiding?
Het bestuur zorgt voor deskundige leiding en ziet erop toe dat de sfeer, onderlinge omgang en inhoud overeenkomstig Gods Woord is.

Waar?
Gasterij de Zwarte Schuur – Ottoland

Wanneer?
D.V. vrijdagmiddag 24 tot zaterdagavond 25 januari 2025

Wat zijn de kosten?
De kosten van worden gedekt door een vrijwillig bedrag van de deelnemers, aangevuld met de giften van donateurs, kerkenraden en sponsor(-acties). De reiskosten naar en van de locatie zijn voor eigen rekening.

Let op! Bij de vraag over je verwachting s.v.p. vermelden in welke relatie jij tot het onderwerp staat.

Help mee het jongerenweekend onder de aandacht te brengen en verspreid dit bericht!

Je kunt hiervoor ook deze afbeelding gebruiken om te delen op social media.

Oudejaarsavond, een avond waarbij er teruggezien wordt op het voorbij gesnelde jaar. Een avond waarop ook de namen worden voorgelezen van hen die ons zijn ontvallen. Nieuwjaarsdag, een dag waarop vooruit gekeken wordt. Verwachtingen wat het nieuwe jaar ons brengen zal, maar er ook nog zo veel verborgen is.

Het blijft in m’n herinneringen naar boven komen. Onze laatste oudejaarsavond samen. Ook wij keken terug. Een jaar is voorbijgegaan met daarin zo’n ernstige boodschap. Mijn lieve vader is ongeneselijk ziek. Na deze boodschap die klonk eind april 2015 volgden maanden van grote zorgen. Mijn vader moest twee weken na de boodschap met spoed geopereerd worden om tumorweefsel te verwijderen, omdat hij zo hard achteruit ging. Maandag kon hij lopen met een stok, dinsdag met de rollator, woensdag zat hij in de rolstoel en donderdagavond lag hij met uitval links al bijna in coma. Mijn vader kreeg na de operatie ernstige complicaties die elkaar afwisselden met soms maar 1 dag rust tussendoor. Na een ziekenhuisopname van ruim 8 weken volgden er maanden van betrekkelijke rust. Waarin mijn vader weer wat energie had om te doen ondanks de bestralingen en chemo die hij kreeg. Het waren goede maanden waarin we als gezin redelijk normaal konden leven. Maar wel met de gedachte dat die rust ook voorbij zal gaan.

De laatste verjaardag van mijn vader in november. We wisten dat het zijn laatste verjaardag zou zijn. Op die dag kregen we ook te horen dat de tumor weer gegroeid was ondanks de chemo en bestralingen en dat een operatie weer zou moeten volgen om tumorweefsel weg te halen. Deze keer beter voorbereid dan de eerste keer. Ondanks dat volgden opnieuw weer vele ernstige onverwachte complicaties waarbij we opnieuw meerdere malen opgeroepen werden en gevreesd hebben voor zijn leven. Het werd al snel duidelijk dat hij met de kerstdagen en de jaarwisseling in het ziekenhuis zou moeten doorbrengen.

Oudejaarsavond zijn mijn moeder, broer en ik na de kerkdienst opnieuw naar het ziekenhuis gegaan om onze laatste jaarwisseling samen als gezin mee te maken. Het oude jaar uit met zoveel zorgen. Het nieuwe jaar in met nog meer zorgen. We wisten dat het een moeilijk jaar zou worden. Mijn vader zou niet meer beter worden en zal menselijkerwijs gesproken niet lang meer te leven hebben. Maar hoe het zal gaan, dat lag verborgen.

En elk jaar weer moet ik op oudejaarsdag terug denken aan de jaarwisseling in het ziekenhuis. We wensten elkaar toen het beste toe voor het nieuwe jaar. Maar ook wetend dat de volgende oudejaarsavond de naam genoemd zal worden van mijn lieve vader. Elke oudejaarsavond voel ik nog weer extra die lege plek. Het gemis. Het verdriet. En rouw ik met de andere rouwenden om het verlies van dierbaren. En kijken we het nieuwe jaar tegemoet, onwetend wat die zal brengen. Meelevend met hen die in grote zorgen leven en weten of vrezen dat het hun laatste jaarwisseling zal zijn.

Een stem zegt: Roep.
En hij zegt: Wat zal ik roepen?
Alle vlees is gras en al zijn goedertierenheid als een bloem des velds.
Het gras verdort, de bloem valt af, als de Geest des HEEREN daarin blaast;
Voorwaar, het volk is gras.
Het gras verdort, de bloem valt af;
Maar het Woord onzes Gods bestaat in der eeuwigheid.
Jesaja 40 : 6-8

Corine van Luttikhuizen

Corine (25 jaar) heeft in 2016 haar vader verloren aan een hersentumor. In het dagelijks leven is zij verpleegkundige in Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede en werkt zij thuis in de schapenhouderij. In deze blogs deelt ze hoe herinneringen en rouw in het dagelijks leven invloed hebben.

“Onvergetelijk is het jongerenweekend waar ik aan deel heb genomen. Waardevol om zelf te kunnen delen, maar ook te ontvangen van wat anderen als verlies en Winst hebben ervaren rond kanker“

Voor wie?
Heb jij kanker of ben je daarvan hersteld? Heeft iemand uit jouw gezin kanker of gehad? Heb jij je vader, je moeder of je broer/zus verloren door kanker? En ben jij jongvolwassen (bijna 18 < 30 jaar)? Dan ben je van harte welkom!

Wie is de leiding?
Het bestuur zorgt voor deskundige leiding en ziet erop toe dat de sfeer, onderlinge omgang en inhoud overeenkomstig Gods Woord is.

Waar?
Groot Pepersgoed te Hoevelaken (goed bereikbaar per auto of OV).

Wanneer?
D.V. vrijdag 2 en zaterdag 3 februari 2024. Aankomst vrijdag vanaf een uur of 17 uur en tot circa zaterdag 16:00 uur.

Wat zijn de kosten?
Daar het bestuur voor dit Jongerenweekend giften reserveert, vragen we een kleine bijdrage in de onkosten van € 15,00 per deelnemer. De reiskosten naar en van de locatie zijn verder voor eigen rekening.

Het aantal plaatsen voor deelnemers is beperkt en wordt op basis van aanmelding verwerkt.

Let op! Bij de vraag over je verwachting s.v.p. vermelden in welke relatie jij tot het onderwerp staat.

Help mee het jongerenweekend onder de aandacht te brengen en verspreid dit bericht!

Je kunt hiervoor ook deze afbeelding gebruiken om te delen op social media.

Daar stonden we dan, de uitslag nog onbekend, troostend de armen om elkaar heen. Bang om wat komen gaat en verdrietig over de ellende die ons treft. Met een niets ziende blik naar buiten. Tot plots de wolken wijken en een zonnestraal naar binnen op ons valt. Het licht en warmte van de zonnestraal doet ons goed. De natuur bemoedigt ons. Een glimlach breekt door en verwachting in ons hart stijgt op. God is de Getrouwe. Hij zal maken dat wij ons verwond’ren moeten.

De laatste maanden van het jaar zijn de donkerste. Een voor mij bekende man zei, na behandeld te zijn voor longtumor, ik ruik als het de tijd is waarin ik behandeld ben. Hij kon dat aan de natuur en tijd van het jaar merken. Zelf ben ik zowel in het voorjaar, als een jaar later in het najaar behandeld. De donkerste maanden van het jaar vond ik eerder knus. Het licht en de warmte binnen, samen in het weekend rond het haardvuur. De adventstijd en het samen zingen van de liederen over de geboorte van Jezus vond ik verwachtingsvol. Na mijn behandelingen zijn het de dagen van duisternis en tel ik ze af tot de kortste dag. Dan nemen de uren van licht weer toe. Na de feestdagen gloort het nieuwe jaar. De onrust van oud en nieuw liggen dan achter ons. Een jaar van verwachting voor ons.

Het zijn de donkere dagen en de uren van duisternis, die vooraf gaan aan het licht. Want licht verdrijft de donkerheid en duisternis uit het zicht. Zowel in het rijk van de natuur als in het koninkrijk van God. De aarde nu was woest en leeg, en duisternis was op de afgrond. En de Heilige Geest zweefde op de wateren (Gen1v2). En God zei: Daar zij licht! Na de zondeval bedekten en verborgen Adam en Eva zich. Tot God hen tevoorschijn riep en voor Hij hen uit de hof zond, beloofde dat het Licht hen zou opgaan. Toen op Abram een schrik en grote duisternis viel, verscheen God hem (Gen15v12). Als Mozes zijn hand uitstrekte naar de hemel, kwam er een dikke duisternis in heel Egypteland, maar bij al de kinderen van Israël was het licht in hun woningen (Ex10v22). Micha profeteert: wanneer ik in duisternis zal gezeten zijn, zal mij de HEERE een Licht zijn (Micha7v8). Zacharias zingt in zijn lofzang over ‘de Opgang uit de hoogte’, de Messias, die komen zou om te verschijnen degenen die gezeten zijn in duisternis en schaduw van de dood (Lukas1v78-79). In de nacht omscheen de herders de heerlijkheid van de HEERE, verkondigend hen grote blijdschap. Namelijk dat hen heden geboren is de Zaligmaker (Lukas2v9-11). Jezus hing aan het kruis in een drie uur dikke duisternis. Tot Hij met grote stem Zijn geest in Vaders handen gaf (Lukas 23v46) en na drie dagen in de morgenstond met Zijn opstanding hét Licht opging (Lukas24v1-4). En als Jezus weerkomt zal het zijn zoals Zijn discipelen Hem hebben zien heenvaren. Maar Hij komt als een dief in de nacht en roept ons op om in de duisternis te waken. Wees dan ook bereid; want in welk uur je het niet meent, zal de Zoon van de mensen komen (Lukas12v40).

Verdriet om geliefden die wij missen voelt, als duisternis die om je heen hangt. Meer nog op feestdagen als zij pijnlijk gemist worden. Lijden aan kanker of de gevolgen van behandelingen is moeilijk(er) als er om je heen feest van de geboorte van Jezus gevierd wordt. Misschien wens je wel dat deze dagen snel voorbij zijn en dat de duisternis in hart en huis wijkt. Wees welgemoed, geloof in de geboren en gekruiste Heiland. Hij heeft voor die in Hem gelooft het Licht, de verlossing voortgebracht! MAAK u op, word verlicht, want uw Licht komt, en de heerlijkheid des HEEREN gaat over u op (Jesaja60v1). Weet dat die geloven alle dingen meewerken om in Zijn heerlijkheid te worden opgenomen. Om dan altijd met de Heere te wezen. Zo dan, vertroost elkander met deze woorden (1Tess4v17-18).

Henk-Jan Koetsier

De verenigingen In de knop gebroken, Naamloos Verdriet, Samen Alleen en de stichting Winstuitverlies, waar lotgenoten met verlies elkaar ontmoeten, willen deze weken in de vorm van een digitale enquête een onderzoek doen onder ambtsdragers, pastoraal werkers, gemeenteleden en christelijke hulpverleners over hoe het medeleven en de pastorale zorg na verlies in de kerkelijke gemeente ervaren wordt.

Met de uitkomst van dit onderzoek kunnen ambtsdragers en pastoraal werkers op een bijeenkomst verder worden toegerust in het verlenen van pastorale zorg na een verlies.

Ook aan u en jou die met verlies te maken hebben (gehad), wordt gevraagd om aan het onderzoek mee te doen door de digitale enquête in te vullen. Dit invullen kan via de volgende link https://nl.surveymonkey.com/r/BVN5P9L (versie gemeenteleden) en kost hooguit 10 minuten.

Mocht u nog meer mensen weten met een verlies, wilt u dan dit bericht aan hen doorsturen?

Meedoen aan het onderzoek is mogelijk t/m zaterdag 14 mei. Vragen over dit onderzoek kunnen gesteld worden via het volgende mailadres: pastoraatnaverlies@solcon.nl

De uitkomst van dit onderzoek ‘Pastoraat na verlies’ zal op een toerustingsavond voor ambtsdragers en pastoraal werkers gepresenteerd worden met een reactie hierop.

De presentatie van de resultaten met toelichting zal ook op deze website worden gepubliceerd, zodat u daarvan kan kennis nemen!

Deze toerustingsavond wordt op twee locaties gehouden. Op D.V. vrijdag 17 juni in kerkgebouw ‘De Hoeksteen’, Vellerselaan 1 te Barneveld en op vrijdag 24 juni 2022 in de aula van de Gomarus Scholengemeenschap, Hoefslag 11 te Gorinchem.

De bovengenoemde verenigingen en stichting zijn u en jou dankbaar voor het invullen van de enquête en hopen dat de resultaten van het onderzoek dienstbaar en tot zegen mogen zijn voor het geheel van onze kerken.

D.V. woensdag 24 maart a.s., aanvang (vervroeg i.v.m. avondklok) 19:00 uur, belegt de Hersteld Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel e.o. een weekdienst met een speciaal thema rond het verlies van gezondheid en/of geliefden.

Op verzoek van Stichting Winstuitverlies is de kerkenraad van deze gemeente bereid gevonden een weekdienst met een speciaal thema te beleggen. Deze dienst, waar ds. P.C. Hoek in voor zal gaan, is een gewone weekdienst voor de gemeente, maar richt zich op een grotere doelgroep.

Voor deze weekdienst gelden de corona-regels met een beperkt aantal bezoekers, maar is online middels live-stream te volgen door getroffenen en betrokkenen bij kanker. Ga naar: https://www.hhgouderkerkeo.nl/

Het bestuur van Winstuitverlies is de kerkenraad zeer erkentelijk dat zij op deze wijze hun medewerking verlenen aan het vanuit Gods Woord bieden van steun en troost bij verlies door kanker. In aanvulling op de leden van de gemeente kan een beperkt aantal bezoekers zich voor deze weekdienst opgegeven middels onderstaand formulier. Wie zich opgeeft wordt op volgorde van opgaaf toegelaten, tot een maximum van 15 bezoekers is bereikt, en krijgt bericht of de dienst daadwerkelijk ook kan worden bijgewoond.

Eind maart dit jaar overleed zijn geliefde vrouw, Ada Kanis-de Jongh, in de leeftijd van 76 jaar aan de gevolgen van het Corona-virus. Hiermee kwam hun huwelijk van ruim 52 jaar ten einde. Zij ontvingen twee dochters en twee zoons en negen kleinkinderen. Aan het ingrijpend verlies van zijn vrouw gingen meerdere verliezen vooraf. Kleindochter Adalien, kind van Marieke en Henk, verloren zij enkele dagen na haar geboorte eind 1997. Marieke in April 2011 in de leeftijd van bijna 41 jaar en Hermien in April 2018 in de leeftijd 42 jaar. Beiden aan de gevolgen van dezelfde soort kanker. Vorig jaar Juli overleed hun schoonzoon Henk aan de gevolgen van een hersentumor. Hij was eerder getrouwd met hun oudste dochter Marieke en na haar overlijden hertrouwde hij met hun andere dochter Hermien. Onbevattelijk hoeveel opeenvolgende leed en verlies in één gezin hen en hem overkwam. Al zag hij erg op tegen ons gesprek, we ontmoeten de heer Kanis goedsmoeds.

“Wij hebben nooit te klagen gehad. Van daar ook dat ik moeite heb om over het vele verdriet in ons leven te praten.” Ontroerd gaat hij verder: “Vanmorgen werd ik wakker met Psalm 135 vers 3”:

God is groot; ik weet dat Hij
Hoger is dan alle goôn;
Onze God voert heerschappij;
Hij beheerst van Zijnen troon
Hemel, afgrond, zee en aard’;
God is aller hulde waard.

De heer Kanis groeide op in de Hervormde Kerk (Gereformeerde Bond), maar kwam door zijn verkering met zijn vrouw terecht in de Gereformeerde Gemeente. Daar werd in de prediking zijn hart verklaard. Door de weeks kerkten zij in verkeringstijd daar waar kerk was. De catechisatie volgde hij bij beide.

“We hebben vier jaar verkering gehad. In die jaren heeft m’n vrouw mij alles verteld. De verkering was in die tijd om te kijken of je samen het leven aankon. Voor dat wij verkering kregen waren we het er samen over eens dat wij de Heere wilden zoeken in ons leven”

“Mijn vrouw was oudste dochter met één broer boven haar in het gezin van zeven kinderen. Toen zij 13 jaar was overleed haar moeder en kwam er veel verantwoording op haar schouders te liggen. In maatschappelijke zin was er sprake van een crisis, nood in het gezin, als je moeder op zo’n jonge leeftijd overlijdt. Onze kinderen hebben nooit geweten wat voor zwaar leven hun moeder heeft gehad. Daar kon en wilde mijn vrouw niet over praten. Ik wist het wel, maar haar verdriet zat zo diep. Zij kon zelf nooit verdrietig zijn, dat drukte zij weg, maar ook haar blijdschap. Zij was niet emotieloos, bij ouder worden kwam dat meer terug, maar zelf kon zij de emotie niet aan en daar goed mee omgaan. Misschien was het daardoor dat velen hun verhaal bij haar kwijt konden. Zij voelde hen wel aan zonder dat zij haar emotie wilde tonen.”

“Op de dag dat wij 48 jaar getrouwd waren (24 januari 2016), die dag zal ik niet vergeten, werd Ada meegedeeld dat zij de ziekte van Kahler had. Lang is onderschat hoe ernstig ziek zij was. De jonge arts kon het haar niet alleen vertellen, haalde zijn collega erbij en stond zelf met tranen in zijn ogen. Het greep hem aan dat zij niet eerder de juiste diagnose hadden gesteld. Uiteindelijk is zij vier jaar en twee maanden ziek geweest voor zij in maart jl. overleed.”

Zelf is Kanis twintig jaar ambtsdrager, ¾ jaar diaken en daarna ouderling, in de Gereformeerde Gemeente geweest. Waar hij zelf van zegt: “Je verdient er niet mee, je wordt er niets mee, je bouwt alleen maar schuld op.” Kanis gaat verder: ”Dat ik in de Geformeerde Gemeente lid ben geworden was om dat de Heere het behaagde daar Zijn Zoon in mij te openbaren. Ik ben een vriend en een metgezel gebleven van allen die Gods Naam ootmoedig vrezen. Het laatste is voor ieder mens heel moeilijk. Bij het ouder worden merk ik dat je niet met een kerk, maar alleen met de Heere te doen hebt. Hoewel mij de Gereformeerde Gemeente dierbaar is. De Heere heeft daar zo vaak gesproken!”

In maart jl. wordt mevrouw Kanis in het ziekenhuis opgenomen met ernstige Corona-klachten, waaraan zij komt te overlijden. “Ik ben bij mijn vrouw gebleven tot haar einde. Ik zei tegen de dokter in het ziekenhuis: ‘Zet er maar een bed bij want ik ga hier niet meer bij haar weg’. En dat is gebeurd. Later mocht er niemand meer in het ziekenhuis op bezoek komen. Wat is dat erg. Ik ken leden van onze gemeente die weken hun familielid niet gezien hadden. Zij kregen hun geliefde in een dichte kist thuis. De consequentie was voor mij wel dat ik zelf de begrafenis van mijn vrouw niet mocht bijwonen. Maar niemand realiseerde zich, en dat kon ook niet, dat ik anders mijn geliefde vrouw, die zou overlijden, nooit meer had gezien. Ook zij zou dan in een dichte kist naar huis zijn gekomen. Aangrijpend is dat zij in de kleren die zij bij overlijden aan had, zonder enige persoonlijke verzorging, in de kist is gelegd”

“De laatste nacht voor haar overlijden waren beide zoons in het ziekenhuis aan haar bed. De tweelingbroer van Marieke las Psalm 23 en deed een gebed. Zo moesten zij afscheid nemen van hun moeder”

Het appartement waar Kanis woont staat aan de parkeerplaats naast en kijkt uit op de kerk van de Gereformeerde Gemeente te Kampen. Het aanbod van de begrafenisverzorger, Ditmar Markussen, om met de begrafenisauto op de parkeerplaats te komen nam Kanis, die verplicht in quarantaine thuis zat, graag aan. Om zijn vrouw de laatste eer te bewijzen stond hij, speciaal daarvoor zijn pak aangetrokken, op het balkon. Die herinnering raakt hem nog. Toen de auto met haar wegreed ervoer Kanis: Daar gaat een koningskind tot haar Koning.

Kanis vertelt: “Nadat het allemaal wat bezinkt, vond ik het mooiste in de rouwdienst van mijn vrouw hoe de tekst uit Galaten 5 – de vruchten van de

Geest – goed haar leven tekende. Al zou zij zich daar zelf niet in durven uittekenen. Ada was stil, teruggetrokken, maar trok daarmee mensen aan. Zij kon goed luisteren, zij vertelde nooit iets door, zij wist wat zwijgen was. Daar heb ik gemak van gehad in mijn ambtsperiode. Je kon tegen haar praten, het toevertrouwen. Een gedichtje wat ik onlangs zomaar van mij afschreef, niet eens met haar in gedachten, is meer dan ik dacht op haar van toepassing:

Woorden heb ik niet
Woorden schieten te kort
Woorden hadden we willen zeggen
Woorden konden niet over mijn lippen
Woorden zeggen ook niets
Niets zeggen zijn
Pas woorden

Onvergetelijk is voor Kanis hoe hun dochter Marieke het overlijden van hun kleinkind Adalien, zij stierf in enkele uren na haar geboorte, op 9 december 1997 beleefde. Ontroerd verteld hij: “Onze Marieke stond daar met haar gestorven dochtertje in de armen, zonder tranen te getuigen Psalm 33 vers 6”:

‘Maar d’ altoos wijze raad des HEEREN
Houdt eeuwig stand, heeft altoos kracht;
Niets kan Zijn hoog besluit ooit keren;
’t Blijft van geslachte tot geslacht.
Zalig moet men noemen,
Die hun Maker roemen,
Als hun HEER en God;
’t Volk, door Hem tevoren
Gunstig uitverkoren
Tot Zijn erv’ en lot.

De Heere was zo dichtbij. Als je dat begrijpt, de raad van de Heere, dan mag je jouw kind aan Hem overgeven.

“Onze dochter Marieke leek sociaal op haar moeder. Al heeft zij ook veel van mij. Met haar ervoer ik een hele sterke geestelijke band. Ik ervaar dat alles aan herinneringen steeds terugkomt. De eerste maanden na Marieke haar sterven heb ik pas leren fietsen. Ik was altijd op weg om Marieke in te halen. Ik was haar letterlijk kwijt. Met haar had ik een aparte band. Vaak zei ik:

‘Je hoeft in de preek niet altijd iets nieuws te horen. Luister maar goed of de Heere spreekt wat eens eerder in je hart geweest is!’

“‘Als Ik het bloed zie zal Ik ulieden voorbijgaan’, het is de tekst die Marieke tijdens haar eerste Avondmaalbediening tot zegen is geworden. Het was tot haar troost die tekst tijdens haar laatste deelname aan de bediening opnieuw te horen. Zij zat die keer tegenover mij. Toen de genoemde tekst door de dominee geciteerd werd keken we elkaar aan. De Avondmaalsbediening na het overlijden van Marieke was de stoel die tegenover mij stond leeg. Wie wijs is merk die dingen, en geeft verstandig acht, op ’s Heeren handelingen, zo vol van gunst als macht.”

Enkele jaren na het overlijden van Marieke zag Kanis aankomen dat Henk en Hermien iets voor elkaar gingen voelen. “Met Henk had ik veel contact. Samen werkten we aan de boot. Voor hem als veertiger, gezonde man in de kracht van zijn leven, was het leven alleen zwaar. We hebben het daar eerlijk over gehad. Ik weet nog als de dag van gisteren dat we een klusje bij haar hadden gedaan en wegreden. Zij zei ons gedag en ik ving haar blik naar Henk op. Dat zei mij genoeg en toen viel bij mij het kwartje. Later zei Henk: ‘Pa, wij zijn geen vreemde voor elkaar, anders was ik er echt nog niet aan begonnen. Hermien was altijd al apetrots op Henk.’”

“De ingrijpende ziekte die Hermien trof was ook heel ingrijpend. Zij zat die keer naast mij in de kerk. Ik keek haar van opzij aan en zag dat ze geel was. Uit de kerk zei ik tegen mijn vrouw, die vanwege haar ziekte niet meer mee ging: ‘Ik moet naar Henk en Hermien’. ‘Wat is er dan?’, vroeg zij. ‘Hermien is niet goed’, zei ik. ‘Hoe kom je daar zo bij?’ ‘Hermien is zo geel als ik weet niet wat, antwoorde ik.’

’s Middags na kerktijd ging ik er heen. ‘Je zat vanmorgen naast mij in de kerk en zag zo geel. Ik zal gelijk zeggen hoe ik erover denk: je gaat morgen naar de dokter en anders bel ik de dokter’. Henk en Hermien zaten mij aan te kijken. Toen zei Henk: ‘Ja, wij zeiden ook al tegen elkaar is: Hermien nu geel of niet?’. Dat was de beruchte maandag dat zij naar dokter ging en alles in een stroomversnelling raakte. Die beelden liggen zo vast. Met Henk was dat ook zo toen bekend werd dat hij ernstig ziek was, zo accuut.”

Toen Hermien uitbehandeld was, terminaal thuis lag, moest Henk met hevige hoofdpijn opgenomen worden in het ziekenhuis. Aanvankelijk dacht hij zelf aan een burn-out, wat goed te begrijpen is na de ingrijpende gebeurtenissen in de afgelopen jaren. Uit onderzoek bleek echter dat hij een hersentumor had en acuut geopereerd moest worden. De vraag was of hij die zou overleven. De operatie slaagde en in aansluiting daarop volgde bestralingen. Zelfs op de dag van de begrafenis van Hermien. Henk heeft Hermien bijna anderhalf jaar overleefd. De week volgend op zijn begrafenis stond de trouwdag van kleinzoon Maarten, de middelste zoon van Marieke en Henk, gepland en op advies van velen ging die door. Het werd een bijzonder indrukwekkende trouwdag, grote blijdschap in diep verdriet.

Op de foto die Kanis laat zien, zit hij met zijn achterkleinkind dat geboren is bij Maarten en Jacolien. Zichtbaar blijdschap bij overgrootvader Kanis. Blijdschap waarin pijnlijk het gemis wordt gevoeld van de geliefden die, waaronder de grootouders van het kleinkind, zijn ontvallen. Kanis: “Zij zien ons verdriet niet meer, zij kijken niet achterom. Henk had zo graag op een boerderijtje gewoond, zoals Maarten nu woont. Maar Marieke zei dan tegen Henk: Dit plekje – waar zij woonden – heb ik van de Heere gekregen.” Die uitspraak heeft indruk gemaakt op hem en zal Kanis niet vergeten. Maarten heeft samen met zijn vrouw ook dat plekje van de Heere gekregen. Daar kan Kanis van getuigen.

“Wonderlijk hoe in het nageslacht de Heere werkt en Zelf daar getuigenis van geeft. Geen grote woorden, wel een leven in afhankelijkheid van de Heere. De Heere werkt door, ook in perioden waarin ik daar zelf niets van kon bezien. Achteraf merkte ik op dat de Heere eerder had gesproken. De Heere onderhoudt Zijn kerk. Wij denken te klein van de Heere en te groot van onszelf. Hij moet wassen en wij minder worden. Niemand die dat vanuit zichzelf wil worden. Waar de Heere begint sta je buiten God in de wereld. Weten wij wel wat het is om buiten God te staan? Vroeger kon ik zonder God niet sterven, nu kan ik zonder God niet leven.”

Kanis ontvangt behalve van zijn kinderen en kleinkinderen, veel liefde van de vrienden die Henk, Marieke en Hermien ook hebben omringt. Hij heeft hen persoonlijk, toen zij het aanboden, gevraagd of zij dat echt wilden. Want Kanis beseft dat ook hij bij het ouder worden hun zorg hard nodig zal hebben.

Kanis wil eindigen in: “De Heere regeert! Die geloofswerkelijkheid, de vrede met God die alle verstand te boven gaat, maakt dat het vele verdriet wat ons overkwam ons makkelijk viel. Dat werd en wordt door buitenstaanders niet altijd begrepen. Natuurlijk heb je veel verdriet, je mist elkaar enorm, en toch is het dan voor ons goed wat God doet.”

Geschreven door Henk-Jan Koetsier en gepubliceerd in de Nieuwsbrief Najaar 2020

Verlies is niets voor winners
Het doet wat met je zijn
Al is het schijn in wat je ziet
De pijn van verlies wil niemand niet

Wat als het onvermijdelijk is
Het zien van de realiteit
De vlucht ontnomen
Het gevecht verloren
De blik naar binnen gaat

Kijk komt op wat over is
Illusie blijkt wat was
Wat is de mens
Wie ik dan ben
Niets meer dan wat as

Blik daar vandaan
Richt mij omhoog
Het is een lichtkier
Of een ster
Mis vrede met Wie hoger
Het leven kort
Gaat snel voorbij
Hoe vervuld is ‘t leven dan voor mij?

Zoek aan mijn plicht
Het Woord dat sticht
In eigen kracht voldoen
Om nu opnieuw
Op aarde is het niet meer

Schreeuw naar omhoog
Zie mij toch aan
De Ster is opgegaan
In wat verlies
Alles mij ontnomen
‘t Is niets wat ik bezat
Het was gegeven

Neem toch mijn schuld
In Hem vervuld
Van oneer weg
Herstel mij naar Uw beeld
Verloren eens
Door vad’ren lang tevoren

Maak nieuw begin
Door Hem die ging
Aan ’t kruis eens stierf
’t Verlies van Hem
Verworven WINST
Herrijs ik uit het stof

Zo krijg ik toch
O wat eeuwig lof
Door Hem die gaf WINST uit verlies
Voor mij althans
Tot in all’ eeuwigheid

Henk-Jan Koetsier,
April 2017